O Sam Matagi μπορεί να ξυριστεί, να δέσει τη γραβάτα του, να πλύνει τα δόντια του, να οδηγήσει το αυτοκίνητό του και να δολώσει το καλάμι του για να ψαρέψει στο ποτάμι. Ακόμη και να σκαρφαλώσει σ’έναν φοίνικα. Τόσες δραστηριότητες της καθημερινής (ή όχι και τόσο καθημερινής) ζωής που κάνει ο καθένας. Μόνο που ο Σαμ έχει υποστεί διπλό ακρωτηριασμό άνω άκρων, κι όλα αυτά τα «απλά» μα τόσο δύσκολα όταν δεν έχεις τα χέρια και τα δάχτυλά σου, τα κάνει με τα προσθετικά του χέρια.
Βοηθώντας τους άλλους μέσα από το You Tube
Ο πολύ γνωστός You Tuber (αναζητήστε τον ως No-Handed Bandit) έχει πλέον σκοπό της ζωής του να βοηθά όποιον έχει υποστεί ακρωτηριασμό των άνω άκρων, όπως ο ίδιος, ώστε να μην το βάλει κάτω. Στα δεκάδες βίντεο που έχει ανεβάσει στο κανάλι του δείχνει σε όλους ότι με τον απλό, μηχανικό προσθετικό γάντζο μπορεί κανείς να κάνει σχεδόν τα πάντα – με λίγη εξάσκηση και με τη βοήθεια μερικών τεχνασμάτων.
Ο ίδιος εξάλλου ζει μια πλήρως φυσιολογική ζωή στο Salt Lake των ΗΠΑ. Εργάζεται σε ένα δημοτικό σχολείο ως βοηθός δασκάλου για παιδιά με ειδικές ανάγκες και συμμετέχει στους Παραλυμπιακούς στο άθλημα του snowboard.
«Ολόκληρη η εβδομάδα μου πάει καλύτερα όταν ανακαλύπτω έναν νέο τρόπο να κάνω κάτι που δεν μπορούσα. Το μοιράζομαι αμέσως με όλους όσους έχουν χάσει τα χέρια τους», λέει ο Sam.
Επιπλέον, ο Sam κάνει βίντεο και για τους αρτιμελείς. «Οι άλλοι συχνά νιώθουν άβολα όταν βλέπουν κάποιον με ακρωτηριασμό να προσπαθεί να κάνει κάτι και να μην τα καταφέρνει. Δεν ξέρουν τι να κάνουν, και μερικές φορές η συμπεριφορά τους σε κάνει να νιώθεις ακόμη πιο ανήμπορος. Αν βρεθείτε σ’αυτή τη θέση, απλώς πείτε ‘Ξέρω πως μπορείς να το καταφέρεις μόνος σου, αλλά μήπως μπορώ να σε βοηθήσω;’ Έτσι μας αφήνετε το περιθώριο να επιλέξουμε και να διατηρούμε τον έλεγχο», λέει.
Το ατύχημα, ο ακρωτηριασμός και η κατάθλιψη
Ο Sam έχασε τα χέρια του το 2010 σε ένα εργατικό ατύχημα. Εργαζόταν ως ηλεκτρολόγος σε κεντρικές εγκαταστάσεις υψηλής τάσης. Εκείνη την ημέρα, λίγο πριν τα Χριστούγεννα, έκανε συντήρηση σε έναν μετασχηματιστή όταν έπαθε ηλεκτροπληξία – τον διαπέρασαν πάνω από 15.000 volts. Η ηλεκτροπληξία του προκάλεσε σοβαρά εγκαύματα στα δυο χέρια, με αποτέλεσμα οι γιατροί να καταλήξουν σε διπλό ακρωτηριασμό προκειμένου να αποφευχθεί η σήψη.
Τραγική ειρωνία; Ο αδερφός του, Fatu, είχε χάσει κι εκείνος ένα χέρι σε αντίστοιχο ατύχημα με ηλεκτροπληξία δύο χρόνια νωρίτερα. Εκείνος ήξερε πόσες δυσκολίες θα αντιμετώπιζε ο αδερφός του, που ξαφνικά δεν μπορούσε πλέον να κάνει καμία από τις κινήσεις που κάνει ένας αρτιμελής με τα χέρια του. Ήξερε όμως επίσης πως τελικά μπορεί κανείς να μάθει να κάνει τα πράγματα με διαφορετικό τρόπο. Ο Fatu ανέλαβε να του δίνει κουράγιο. «Κάποια στιγμή θα γελάσεις για κάτι, και τότε θα ξέρεις πως έχεις αρχίσει να το ξεπερνάς», του έλεγε.
Δεν χρειάστηκε πολύ καιρό για να γελάσει ξανά ο Sam. Τρεις εβδομάδες αργότερα βγήκε από το νοσοκομείο και ο Fatu τον συνόδευσε στην πτήση για το κέντρο αποκατάστασης. Ενώ ο Fatu τον τάιζε στο αεροπλάνο, οι δυο τους συνειδητοποίησαν πόσο ασυνήθιστη εικόνα ήταν για τους άλλους επιβάτες: ένας τύπος με ένα χέρι τάιζε έναν τύπο χωρίς χέρια. Τους φάνηκε τόσο αστείο που υιοθέτησαν ο καθένας από ένα παρατσούκλι – πλέον ο Sam είναι διαδικτυακά γνωστός με αυτό: No-Handed Bandit.
Παρά την υποστήριξη του αδερφού του, ο Sam πέρασε μια περίοδο που αισθανόταν πως ήταν ο μοναδικός άτυχος στον κόσμο με διπλό ακρωτηριασμό. «Τα αστεία με τον αδερφό μου με βοήθησαν. Αλλά ακόμη κι αν ο αδερφός μου έχει χάσει ένα χέρι μόνο, όχι και τα δύο. Στην αρχή αισθανόμουν συχνά πολύ μόνος». Ο Sam κοιμόταν πολύ για να ξεχνάει τη νέα του πραγματικότητα και απέκτησε φοβίες. Για να παλέψει την κατάθλιψη ξεκίνησε ομαδική και ατομική ψυχοθεραπεία. Δεν τον ενδιέφερε τόσο η εμφάνισή του, όσο ότι αισθανόταν μη λειτουργικός.
Τελικά ο Sam βρήκε μια κοινότητα ανθρώπων που είχαν χάσει και τα δυο τους χέρια στα κοινωνικά δίκτυα. Μίλησε μαζί τους κι εκείνοι απάντησαν ελικρινά σε κάθε ερώτησή του, ακόμη και τις πολύ προσωπικές, όπως ερωτήσεις που αφορούσαν την προσωπική υγιεινή τους. Εκείνοι τον ενθάρρυναν να βρει νέους τρόπους να αυτοεξυπηρετείται για τις καθημερινές δραστηριότητές του. Έτσι έμαθε να κρατά ένα στυλό με το στόμα του για να πληκτρολογεί στον υπολογιστή του, να κάνει ντους και να μαγειρεύει.
«Όταν έμαθα αυτά τα λίγα πράγματα τονώθηκε η αυτοπεποίθησή μου να βγω ξανά έξω στον κόσμο», λέει, προσθέτοντας πως επιπλέον αισθάνθηκε πως είχε υποχρέωση να μοιραστεί με τη σειρά του όσα καινούργια μαθαίνει.
Πώς να κάνεις τα πάντα με μηχανικούς προσθετικούς γάντζους
Ο Sam είχε την ιδέα για τη σειρά βίντεο No-Handed Bandit όταν αναζήτησε στο διαδίκτυο οδηγίες για διάφορες καθημερινές δραστηριότητες για άτομα με ακρωτηριασμό άνω άκρων και βρήκε μόνο ένα βίντεο. Θεωρεί σημαντικό να δείξει σε όλους ότι με μηχανικά προσθετικά χέρια (γάντζους) μπορεί κανείς να κάνει σχεδόν τα πάντα, κι οτί δεν χρειάζεται απαραίτητα να αποκτήσει κανείς τα πιο πολύπλοκα και υψηλής τεχνολογίας βιονικά προσθετικά.
«Όταν υφίστασαι ακρωτηριασμό είναι σαν να γεννιέσαι ξανά – πρέπει να ξαναμάθεις να κάνεις τα πάντα», λέει ο Sam. «Πώς να κουμπωθείς – είναι δύσκολο. Πώς να δέσεις μια γραβάτα. Πώς να στρώσεις τον γιακά στο πουκάμισό σου. Αποφάσισα πως θα έβρισκα τρόπο να τα κάνω όλα αυτά ξανά, κι έπειτα θα το έδειχνα στους άλλος». Και πράγματι δοκίμασε όχι μόνο αυτά, αλλά πολλά περισσότερα, από το πώς να ντριμπλάρει τη μπάλα του μπάσκετ μέχρι πώς να παίζει pokemon go ή να κάνει μπάρμπεκιου.
«Θυμάμαι πολύ καλά πώς ήταν να νιώθω ανήμπορος κι απελπισμένος. Το να βοηθάω με τη σειρά μου τους άλλους μου κάνει καλό. Με κρατάει όρθιο», λέει. Όταν μιλά με κάποιον που βρίσκεται στην αρχή της διαδρομής, συνειδητοποιεί ο ίδιος πόσο δρόμο έχει διανύσει.
Μπορείτε να βρείτε τα βίντεο του Sam στο κανάλι του στο YouTube: https://www.youtube.com/c/TheNoHandedBandit/featured